De uitlaat rookt en stinkt – wat zijn de oorzaken?
Je ziet het af en toe in het verkeer: stinkende rook uit de uitlaat van andere auto’s. We vertellen je wat de rook betekent, wat de mogelijke oorzaken zijn en waarom zelfs een nieuwe uitlaat sterk kan ruiken.
Typische waarschuwingssignalen van uitlaatgassen
Bij een verbrandingsmotor – diesel of benzine – wordt brandstof in de motor verbrand. De brandstof wordt onder hoge druk en in combinatie met lucht (zuurstof) ontbrand, waardoor de zuigers in beweging komen. Deze beweging wordt doorgegeven aan de aandrijflijn van de auto. Voor dit proces zijn verschillende vloeistoffen en afdichtingen nodig. Bij een defect kunnen de onvermijdelijke stof- en vuildeeltjes de uitlaatgassen vervuilen en zo in de lucht terechtkomen.
Als alles in orde is, zijn de uitlaatgassen nauwelijks zichtbaar. Als ze echter wit, blauw of zwart uit de uitlaat komen, dan is er waarschijnlijk sprake van een defect.
| Kleur uitlaatgas | Mogelijke oorzaak |
|---|---|
| Wit | Water/hoge luchtvochtigheid in het uitlaatsysteem |
| Blauwachtig/blauw | Olie in de verbrandingskamers |
| Zwart | Te “rijk” brandstof/luchtmengsel, d.w.z. te veel brandstof |
Witte rook uit de uitlaat
Als er witte rook uit de uitlaat komt, komt dit door een verhoogde vochtigheid in het uitlaatsysteem. In de winter produceert bijna elk voertuig bij het starten witte rook, omdat condens uit de omgevingslucht zich tijdens het afkoelingsproces na de laatste rit heeft opgehoopt. Zodra de hete uitlaatgassen het uitlaatkanaal hebben gedroogd, verdwijnen de witte pluimen vrij snel weer.
Als de auto na een lange rit nog steeds witachtige rook afgeeft, moet je wel even een kijkje nemen. De oorzaak is waarschijnlijk te vinden bij de overgang tussen de verbrandingskamer en het koelsysteem: de cilinderkoppakking. Dat is vaak de enige manier waarop water in de verbrandingskamers kan komen. De taak van het koelsysteem is om de motor permanent met koelvloeistof te spoelen. Als de cilinderkoppakking lekt, dan dringt de koelvloeistof het verbrandingsproces en de druk van de motor in het koelsysteem binnen. Dit kun je vrij eenvoudig controleren:
- Zet de motor af.
- Controleer de druk van de grootste waterslang.
Hoge druk duidt op een defect in het koelsysteem.
- Laat de motor afkoelen zodat de druk in het koelsysteem afneemt.
- Open voorzichtig het deksel van het expansievat (let op: verbrandingsgevaar!).
- Vul indien nodig de koelvloeistof bij.
- Laat de motor draaien met het expansiereservoir of de radiator (koeler) open.
- Let op het water in het expansievat.
Als je na het starten van de motor bellen kunt zien in het expansievat, is de cilinderkoppakking duidelijk beschadigd en dient deze vakkundig te worden vervangen. De kosten hiervoor bedragen tussen de €600 en €1.500.
Belangrijk: motoren worden erg heet (verbrandingsgevaar!). Zorg er daarom voor dat je het deksel van het expansievat heel voorzichtig opent. Als het bij het openen sist, neemt de druk af en ontsnapt de hete lucht (zoals bij een snelkookpan). Verwijder het deksel pas zodra er geen gesis meer te horen is.
Blauwe rook uit de uitlaat
Blauwe rook kan verschillende oorzaken hebben en het is lastig om te bepalen wat de exacte oorzaak is. Klassieke oorzaken kunnen zijn: te veel olie bijgevuld, beschadigde zuigerveren, klepsteelafdichtingen of de cilinderkoppakking.
Oliepeil
Bij blauwachtige uitlaatgassen dien je het oliepeil te controleren: als dit boven het maximum op de peilstok of op de boordcomputer ligt, heb je de oorzaak vrij snel gevonden. In dit geval moet de olie samen met het filter volgens de instructies van de fabrikant worden vervangen.
Tip: wacht na het parkeren van de auto een paar minuten voordat je het oliepeil controleert, zodat de olie eerst kan weglopen. Zorg er ook voor dat je het voertuig op een vlakke ondergrond parkeert. Anders kan het gebeuren dat het oliepeil te laag lijkt en voeg je misschien olie toe terwijl er nog voldoende olie in zit.
Defecte zuigerveren
Defecte zuigerveren kunnen verstrekkende gevolgen hebben. De zuigerveren voeren verschillende taken tegelijk uit: het afdichten van de werkruimte tussen de zuiger en de cilinderwand, het afvoeren van warmte in de zuiger en het doseren van de olie die nodig is om de zuigers te smeren om ze soepel in de cilinder te laten lopen. Als deze olie in de verbrandingskamer terechtkomt, kan de olie verbranden en dure schade aan de kleppen en injectiemondstukken (injectoren) veroorzaken, omdat zich zogenaamde “oliekool” kan vormen en in de verbrandingskamers kan blijven plakken. Als je er niet vroegtijdig bij bent, bestaat de kans dat de zuiger vastloopt met alle mogelijke gevolgschade aan drijfstang en krukas van dien. Een uitgebreide reparatie aan de motor is dan niet te vermijden.
Tijdig ingrijpen kan deze problemen gelukkig voorkomen. Een compressietest hoeft niet veel te kosten en wordt door bijna door elke garage uitgevoerd. Het testapparaat wordt over de bougie-schroefdraad ingeschroefd, controleert de inwendige druk van de cilinder en geeft zo zekerheid over de beschadigde zuigerveren. Het vervangen van de zuigerveren is niet bepaald goedkoop (de kosten liggen rond de €1.200 tot €2.400), maar het is nog steeds goedkoper dan een zuigerbeslag.
Cilinderkoppakking
Als met het oliepeil en de compressietest alles in orde is, is de cilinderkoppakking de volgende verdachte. Zoals hierboven vermeld, is dit de interface tussen het koelsysteem en het oliecircuit, en kan het gebeuren dat er koelvloeistof in het oliecircuit lekt. Een blik onder de olievuldop van je motor geeft al snel duidelijkheid: heeft zich een bruin-wit schuim gevormd in de olie? Als dat het geval is, dan is de cilinderkoppakking defect. Tegelijkertijd kun je ook controleren of er olie in het koelvloeistof-expansievat zit, en of het mengsel daar bruin gekleurd is.
Klepsteelafdichtingen
Als laatste kunnen het ook de klepsteelpakkingen zijn die de blauwe rook uit de uitlaat veroorzaken: deze kleine, ringvormige afdichtingen zijn ontworpen om de kleppen af te dichten en te voorkomen dat er motorolie in de verbrandingskamers terechtkomt. Het verwisselen van klepsteelafdichtingen vereist ervaring en knowhow. Afhankelijk van het voertuig zijn hiervoor ook verschillende speciale gereedschappen vereist, omdat de afdichtingen van moderne voertuigen soms erg lastig toegankelijk zijn, en veel motoronderdelen vooraf verwijderd moeten worden. Omdat dit een tijdrovend karwei is, worden alle klepsteelpakkingen van een motor meestal in één keer vervangen (een schatting van de kosten hiervoor bedraagt in totaal €400 – €1.600).
In principe zijn er twee mogelijke reparatiemethoden: of de garage beschikt over speciaal gereedschap voor het vervangen van de afdichtingen op de geïnstalleerde cilinderkop, of de kop moet volledig worden verwijderd. In dit geval moet de cilinderkoppakking (en eventueel andere pakkingen) tegelijkertijd worden vervangen. Aangezien het hier om een zeer specialistische klus gaat die veel tijd in beslag neemt, wordt ongeveer 90% van de totale kosten aan werkkosten besteed.
Zwarte rook uit de uitlaat
Wat in Amerika als “Rolling Coal” een populaire sport is, levert bij ons vooral boze blikken van medeweggebruikers of een flinke boete op: zwarte rook uit de uitlaat. Wat veroorzaakt de zwarte rook? In de meeste gevallen zijn het elektronische componenten die er door een defect voor zorgen dat benzine of diesel niet meer volledig schoon verbrandt en als dik, zwart roet in het milieu terechtkomt.
Typische voorbeelden zijn:
- De lambdasonde (in een ander artikel beschrijven we hoe je de lambdasonde kunt controleren en vervangen).
- In het geval van benzinemotoren, de bougies.
- Bij een dieselmotor de gloeibougies.
- Of een storing in het motormanagementsysteem (verkeerd afgestelde ontsteking).
Dergelijke fouten komen vaak voor en kunnen tijdens een bezoek aan een gespecialiseerde garage gemakkelijk opgehelderd worden en voor een relatief laag bedrag worden gerepareerd.
De nieuwe uitlaat stinkt
Als je een nieuwe uitlaat onder je auto hebt laten monteren, kan het gebeuren dat deze tijdens de eerste paar ritten een sterke geur of een minimale rookontwikkeling heeft. Maak je geen zorgen: in de meeste gevallen is dit normaal. De uitlaat en zijn isolatiematerialen, toevoerleidingen met klemmen of pakkingen worden voor het eerst warm en heet. Dit leidt tot verdamping of outgassing, wat de geur verklaart. Alles moet een beetje tot rust komen en als het ware ingereden worden. De geur zou na enige tijd moeten verdwijnen.
Als je na langere tijd nog steeds een sterke geur ruikt, moet je eens van dichtbij goed kijken: is de bodemplaat behandeld met een onderlaag of met was? Misschien is ook de uitlaat gespoten en begint de beschermlaag te stinken door de hitte tijdens het rijden. Zit de uitlaat goed? Hij moet niet te dicht bij de carrosserie zijn gemonteerd. Zitten de bevestigingsrubbers in de juiste houders? Een kijkje onder de auto kan al snel duidelijkheid verschaffen. Met een paar simpele handelingen (op de gekoelde uitlaat!) en met behulp van gereedschap kan het uitlaatsysteem correct worden gepositioneerd.
FAQ
De typische waarschuwingssignalen voor uitlaatgassen zijn witte, blauwe en zwarte rook.
Witte rook komt meestal door een te hoge luchtvochtigheid in het verbrandingsproces en het uitlaatsysteem.
Blauwe rook betekent dat er olie wordt verbrand. Dit kan worden veroorzaakt door te veel olie, beschadigde zuigerveren, defecte klepsteelafdichtingen of een gesprongen cilinderkoppakking.
In de meeste gevallen zijn het elektronische componenten die er door een defect voor zorgen dat de brandstof niet volledig schoon verbrandt en als dik, zwart roet in het milieu terechtkomt. Typische voorbeelden zijn de lambdasonde, de bougies of storingen in de motorbesturing (foutieve ontsteking).
De uitlaat en zijn coatings, isolatiemateriaal, toevoerleidingen met klemmen of pakkingen worden voor het eerst warm en heet. Dit leidt tot verdamping of outgassing, wat de geur verklaart.
Disclaimer:
DAPARTO is niet aansprakelijk voor verlies, letsel of schade aan eigendommen die optreedt tijdens het reparatie- of vervangingsproces als gevolg van een onjuiste toepassing of verkeerde interpretatie van de verstrekte informatie. De informatie is louter informatief en dient niet ter vervanging van een specialist. DAPARTO is niet aansprakelijk voor onjuist of gevaarlijk gebruik van apparaten, gereedschappen en reserveonderdelen. DAPARTO raadt aan om bij alle reparaties altijd zorgvuldig te werk te gaan en alle veiligheidsregels in acht te nemen.